Widzenie zmierzchowe i wrażliwość na olśnienie a orzeczenie psychologiczne

Kiedy należy oceniać wyżej wymienione parametry?

Zgodnie z obowiązującymi zapisami prawa, ocena widzenia zmierzchowego i wrażliwości na olśnienie jest obligatoryjna u tzw. „kierowców II grupy”, czyli:

• osób ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1,D1+E, D, D+E lub pozwolenie na kierowanie tramwajem,
• osób występujących o zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub przewożącym wartości pieniężne albo o przedłużenie ważności tego zezwolenia,
• kierowców podlegających badaniom na podstawie art. 39j ust. 1 albo art. 39m ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym,
• osób wymienionych w art. 34 ust. 1, art. 60 lub art. 117 ust. 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (egzaminatorów, instruktorów i instruktorów techniki jazdy).

W przypadku grupy I (prawo jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T) badania te należy wykonać w przypadku osób, u których wszczepiono soczewki wewnątrzgałkowe lub są po przebytej laserowej korekcji wad wzroku oraz w przypadku innych powodów wynikających z badania lekarskiego (np. po zgłoszeniu w oświadczeniu dotyczącym stanu zdrowia trudności w widzeniu po zmierzchu i częste uczucie oślepienia przez światła innych pojazdów).

Warto pamiętać, że omawiane funkcje wymagają też oceny podczas badań profilaktycznych osób kierujących pojazdami silnikowymi (niezależnie od kategorii prawa jazdy) w ramach świadczonej pracy.

Kto może wykonać badanie widzenia zmierzchowego i wrażliwości na olśnienie?

Ocena widzenia zmierzchowego i wrażliwości na olśnienie jest częścią badania narządu wzroku. Nie wszystkie jednak gabinety okulistyczne wyposażone są w odpowiedni sprzęt, za pomocą którego można badać omawiane funkcje.

W tym miejscu należy wspomnieć, że do 2014 roku ocena widzenia zmierzchowego i wrażliwości na olśnienie była częścią niezależnego badania psychologicznego (obligatoryjnie przeprowadzanego u kierowców „II grupy”). Stąd wiele pracowni psychologicznych nadal dysponuje aparaturą służącą temu badaniu. Ze względu na brak jakichś szczególnych wytycznych określających uprawnienia do wykonywania badań służących ocenie omawianych parametrów, należy przyjąć, że badanie może przeprowadzić każdy lekarz, psycholog czy inny personel medyczny, pod warunkiem posiadania odpowiedniego sprzętu i wiedzy na temat techniki jego wykonania.

Jak powinien być udokumentowany wynik badania?

Wynik badania najczęściej opisywany jest jako „norma”, „pograniczne normy” bądź jako „wynik nieprawidłowy”. W przypadku badań kierowców lub osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, opis ten powinien znaleźć się w części czwartej karty badania lekarskiego („Badanie narządu wzroku”). Gdy ocena tych funkcji narządu wzroku została dokonana w innym miejscu niż badanie lekarskie, dostarczony wynik powinien być dołączony jako załącznik do dokumentacji lekarskiej.

Często spotykanym błędem w badaniach lekarskich kierowców jest dołączanie do dokumentacji lekarskiej kopii orzeczenia psychologicznego jako formy potwierdzenia oceny i prawidłowych wyników widzenia zmierzchowego i wrażliwości na olśnienie. Jak wspomniano wyżej, od 2014 roku zakres badania psychologicznego nie obejmuje oceny omawianych funkcji, stąd wspomniane orzeczenie psychologiczne nie jest żadną formą potwierdzenia ich prawidłowego wyniku.

W przypadku wykonania badania widzenia zmierzchowego i wrażliwości na olśnienie w pracowni psychologicznej, właściwym potwierdzeniem będzie osobny dokument, w którym psycholog wyraźnie wskaże, że takie badanie wykonał i ocenił jego wynik. Dopiero wówczas będzie można mówić o prawidłowym udokumentowaniu ocenianych parametrów.